Herfst: Hoe ik groei… met tongriem problematiek

• oktober / 2024

De mond is de toegangspoort naar ons lichaam. Onze mond gebruiken we voor zovéél verschillende dingen tijdens ons leven. Als baby om te voeden, ermee te eten als peuter, te spreken als kleuter, te lachen als kind, indruk mee te maken als tiener én vervolgens de rest van ons leven gebruiken we die mond als volwassene om ons te uiten. Wat nu als die mond niet goed kan bewegen?

Iets wat niet kán bewegen, gaat ook niet bewegen in ons lichaam. Omringende spieren en weefsels gaan compenseren. Compenseren is niet goed of fout. Het is hoe ons lichaam wil oplossen. Daarvoor is altijd lucht nodig. De beste manier om op adem te komen is via de neus, met een gesloten mond en tong tegen het gehemelte. Dit lukt niet met een strakke tongriem of lipband. De toegangspoort blijft open staan. Door diezelfde toegangspoort komt eerst melk via de borst of fles en daarna volgen de eerste hapjes. Die tong moet goed omhoog kunnen én een vloeiende, golvende beweging maken om de melkstroom op gang te houden óf vast voedsel naar achteren te slikken. Als dit niet lukt, zie je vaak verslikken, kokhalzen of spugen. Kinderen gaan met lange tanden eten…Frustratie neemt verder toe als je met een mond vol tanden staat omdat de spraak niet goed lukt.

De mond groeit met ons lichaam en al zijn functies mee. Daarvoor is ruimte nodig. Kaken blijven smal door een verkeerde tongpositie of manier van slikken. Vorm volgt functie. Linksom of Rechtsom. Die kaken bepalen ons gezicht en uiterlijk. Als tiener spelen de omgeving en het uiterlijk een steeds grotere rol. En social media snoert mensen de mond niet om die mening te geven over het uiterlijk.

Hoe we groeien, op wat voor manier én in welk tempo is voor iedereen anders. Jong geleerd is immers oud gedaan. Iedereen moet zelf ontdekken hoe de wereld én zijn lichaam beweegt. Soms met open mond, maar het liefst gesloten en ontspannen, ademend door de neus. Je bent immers nooit te oud om te bewegen én te leren.

Zomer: ‘De eerste stap’

• juli / 2024

De lente geeft richting aan de zomer als de herfst zijn kans het jaar ervoor heeft gehad. Deze zomer voelt alleen nog behoorlijk herfstig aan. Toch zien we in de natuur terug wat er in de lente gezaaid is. Dat is het mooie van de natuur, alles gaat in kleine stapjes. En grote veranderingen beginnen met kleine stapjes…

Die kleine stapjes zie ik ook terug bij mijn jongste dochter nu ze begint met lopen. De wereld ziet er ineens anders uit en dingen die eerst buiten bereik waren zijn ineens binnen handbereik. Wat heerlijk om zo de wereld te ontdekken en je eigen te maken. Ze durft elke keer een stapje verder te gaan, haar evenwicht beter te bewaren en waagt het soms in het diepe te springen omdat  ze nog niet weet hoever ze kan gaan.

Herinneringen aan de eerste en laatste stappen uit mijn studententijd kwamen naar boven toen ik voor het eerst weer een stap zette in mijn oude collegezaal. Daar 17 jaar geleden de laatste stappen gezet en tegelijkertijd de eerste stap naar zelfstandigheid en bevoegdheid. Je bent bevoegd als zorgprofessional wanneer je de opleiding hebt gevolgd die vereist is, voor de zorg en handelingen die je verricht. Je bent bekwaam wanneer je naast je diploma ook de handeling beheerst. Bevoegdheid en bekwaamheid zijn onlosmakelijk van elkaar verbonden. Als student echter soms nog een zoektocht. Door college te geven aan de studenten besefte ik dat voor mij de nieuwe generatie zat die gaat zorgen in de zorg. Wij als werkende generatie, behoren studenten te leren dat zorg met veel zorg gegeven wordt. Als zij het niet van ons leren, hoe kunnen zij dit dan weer aan de volgende generatie overdragen?

Diezelfde week stapte ik opnieuw de faculteit geneeskunde binnen. Dit keer als begeleiding van mijn dochter’s kleuterklas bij de studenten geneeskunde. Dit practicum kindergeneeskunde was bedoeld om ervaring op te doen met jonge kinderen. Vertederend vond ik het om te zien hoe de eerste stappen als jonge dokter werden gezet. Kleuters zijn onbevangen en hebben een andere ooghoogte en een ander oogpunt. Als je vervolgens door je hurken gaat als volwassene bezie je de (medische) zaken vanuit hun perspectief. Deze blik kan heel leerzaam zijn, maar bovenal ontwapenend voor alle partijen.

Soms blijkt een kleine stap in de juiste richting, een grote stap in je leven te zijn. Of dit nu omhoog of omlaag is. Als dokters en zorgprofessionals zetten wij vaak voor een korte duur een stap in iemands leven. We willen allemaal dat die stap iets betekent in het leven van die persoon. Laten we daarom stappen blijven zetten in de goede richting door nieuwsgierig te blijven en te blijven ontwikkelen met een open blik zoals die van een baby of kleuter. Laten we een andere richting nemen deze zomer; een zonnige en open richting…

Een hele fijne zomer toegewenst!

Lente: ‘Zorgen over de zorg’

• mei / 2024

De lente is in volle bloei. Als moeder én zorgverlener bloeien bij mij zorgen op over de zorg. Er worden termen genoemd als “passende zorg”, zinnige zorg en “ontregel de zorg”. Meer tijd en aandacht voor de patient én het behoud van werkplezier. Mooie concepten en ideeën van “de zorg”, maar hoe brengen we dit als zorgverleners in de praktijk als we niet kunnen samenwerken en kennis delen? Hoe kan men dan verwachten dat “de zorg”, en de gezondheid van onze “patienten” vooruit zal gaan?

De mond is de poort naar je gezondheid. De neus is de poort naar je ademwegen.  Ademen is het eerste en laatste wat je doet in je leven. Spieren en weefsels in de mond die niet goed kunnen bewegen, hebben anatomische gevolgen op de lange termijn. Daarnaast werkt dit afwijkende mondgewoonten in de hand, zoals mondademhaling en open mond gedrag.

Hoe starten we gezond in de mond die eerste dagen van ons leven? Het is wetenschappelijk bewezen, dat dit via borstvoeding is. Daarnaast levert borstvoeding op de langere termijn een betere algemene gezondheid op. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we ook dat het klieven van een strakke tongriem effect heeft op het slagen van borstvoeding en het afnemen van pijn bij de moeder tijdens het voeden. Mits de behandeling is uitgevoerd door een ervaren arts of tandarts en begeleid door een multidisciplinair team. Helaas gebeurt dit niet altijd door gebrek aan tijd, ervaring en begeleiding. Dat is mijn grootse zorg.

De grootste verandering ín de zorg, is dat de chirurgijn niet meer bestaat om te klieven. Er zijn nu veel verschillende artsen die kennis hebben van een klein deelgebied. De oude generatie artsen is het klieven verleerd, de huidige generatie artsen leert er niets meer over en de toekomstige artsen daarmee ook niet. Én er is tegenwoordig dokter Google.

De grootste verandering voor baby’s is de komst van kunstvoeding en flessen. Het is fijn dat een moeder kan kiezen wat voor háár en haar baby het beste aanvoelt én wat haalbaar en mogelijk is.

Laten we daarom zorgen dat we op het juiste moment, de juiste zorg kunnen leveren. De zorg passend maken en samen beslissen. Laten we daarom als zorgverleners samenwerken en meer kennis delen. Zo krijgen patiënten completere informatie en kunnen zij zelf een keuze maken wat passend voor hen is. Zorgen moet je doen, niet maken (Loesje).

Winter

• januari / 2024

Een nieuw jaar; een nieuwe ronde, nieuwe kansen en nieuwe mogelijkheden… Wat zal 2024 ons brengen en hoe zal het dit jaar met onze goede voornemens gaan? Gezonder leven, luchtiger leven, meer slaap en vaker naar buiten? Alleen in de winter blijven we liever binnen om te bedenken hoe we dit in het nieuwe jaar vorm willen geven. Er hangt namelijk kou in de lucht. Koning Winter komt op bezoek. Ik merkte dit vorige week al doordat mijn Scandinavische patiënten te laat waren of vast stonden door de ergste sneeuwstorm in 15 jaar. Nu is Nederland aan de beurt. Het was al druk bij de schaatswinkels vanwege de voorspelde kou. Iedereen komt graag beslagen ten ijs. De vraag gaat al op: It giet oan?

Wat in ieder geval doorging na de kerstvakantie op maandagochtend waren de scholen. Mijn voornemens om luchtiger te leven en vaker op tijd te komen werden direct ’s ochtends op de proef gesteld. Op de fiets dacht ik aan elke schooldag die dit jaar weer komen gaat en de lange adem die daar voor nodig is om de kinderen netjes op tijd op school te krijgen. Als ik vervolgens buiten (deze lange) adem op school aankom, zie ik dat meer ouders dezelfde voornemens hadden…Gewoonten en patronen zijn nu eenmaal moeilijk te doorbreken.

Bij mijn patiënten zie ik dit terug in hun wil (afwijkende) mondgewoonten af te leren. Vooral open mondgedrag en mondademen. Nu komt dit vast niet uit de lucht vallen, maar de tongpositie is erg belangrijk bij het ademen. Als anatomie de oorzaak is wanneer een tong niet omhoog kan naar het gehemelte, door een te strakke tongriem, is het moeilijk om goed door de neus te ademen en de mond dicht te houden. Als het door een gewoonte komt zoals bijvoorbeeld de duim of speen, is dit weer moeilijk af te leren voor een betere tongpositie. Geen enkele tong kan door huid of rubber heen. Als het geen zuigbehoefte meer is bij baby’s, is het nu eenmaal gewenning. Ik hoop dat tijdens de afgelopen feestmaand veel spenen zijn meegenomen door de Sint of Kerstman naar Spanje of Finland. Als de speen eenmaal weg is, gaan tanden vaak als sneeuw voor de zon, weer rechter staan.

Van een goed gebit en neusademhaling krijg je letterlijk én figuurlijk meer lucht. Je slaapt beter met een goede ademhaling. En na een goede nachtrust ziet de wereld er vaak beter uit (en in de winter hopelijk witter). Elke ochtend beginnen we weer vol goede moed aan onze goede voornemens: “Op tijd komen, rustiger aandoen, gezonder leven en meer lezen.” Wellicht een goede boekentip om in één adem uit te lezen: “ Het nieuwe ademen”, van James Nestor. Immers volgens Pythagoras: “Zijn woorden de adem van de ziel”.

Ik wens iedereen een opgelucht en fris 2024 toe!