Lente: ‘Zorgen over de zorg’

• mei / 2024

De lente is in volle bloei. Als moeder én zorgverlener bloeien bij mij zorgen op over de zorg. Er worden termen genoemd als “passende zorg”, zinnige zorg en “ontregel de zorg”. Meer tijd en aandacht voor de patient én het behoud van werkplezier. Mooie concepten en ideeën van “de zorg”, maar hoe brengen we dit als zorgverleners in de praktijk als we niet kunnen samenwerken en kennis delen? Hoe kan men dan verwachten dat “de zorg”, en de gezondheid van onze “patienten” vooruit zal gaan?

De mond is de poort naar je gezondheid. De neus is de poort naar je ademwegen.  Ademen is het eerste en laatste wat je doet in je leven. Spieren en weefsels in de mond die niet goed kunnen bewegen, hebben anatomische gevolgen op de lange termijn. Daarnaast werkt dit afwijkende mondgewoonten in de hand, zoals mondademhaling en open mond gedrag.

Hoe starten we gezond in de mond die eerste dagen van ons leven? Het is wetenschappelijk bewezen, dat dit via borstvoeding is. Daarnaast levert borstvoeding op de langere termijn een betere algemene gezondheid op. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we ook dat het klieven van een strakke tongriem effect heeft op het slagen van borstvoeding en het afnemen van pijn bij de moeder tijdens het voeden. Mits de behandeling is uitgevoerd door een ervaren arts of tandarts en begeleid door een multidisciplinair team. Helaas gebeurt dit niet altijd door gebrek aan tijd, ervaring en begeleiding. Dat is mijn grootse zorg.

De grootste verandering ín de zorg, is dat de chirurgijn niet meer bestaat om te klieven. Er zijn nu veel verschillende artsen die kennis hebben van een klein deelgebied. De oude generatie artsen is het klieven verleerd, de huidige generatie artsen leert er niets meer over en de toekomstige artsen daarmee ook niet. Én er is tegenwoordig dokter Google.

De grootste verandering voor baby’s is de komst van kunstvoeding en flessen. Het is fijn dat een moeder kan kiezen wat voor háár en haar baby het beste aanvoelt én wat haalbaar en mogelijk is.

Laten we daarom zorgen dat we op het juiste moment, de juiste zorg kunnen leveren. De zorg passend maken en samen beslissen. Laten we daarom als zorgverleners samenwerken en meer kennis delen. Zo krijgen patiënten completere informatie en kunnen zij zelf een keuze maken wat passend voor hen is. Zorgen moet je doen, niet maken (Loesje).

Winter

• januari / 2024

Een nieuw jaar; een nieuwe ronde, nieuwe kansen en nieuwe mogelijkheden… Wat zal 2024 ons brengen en hoe zal het dit jaar met onze goede voornemens gaan? Gezonder leven, luchtiger leven, meer slaap en vaker naar buiten? Alleen in de winter blijven we liever binnen om te bedenken hoe we dit in het nieuwe jaar vorm willen geven. Er hangt namelijk kou in de lucht. Koning Winter komt op bezoek. Ik merkte dit vorige week al doordat mijn Scandinavische patiënten te laat waren of vast stonden door de ergste sneeuwstorm in 15 jaar. Nu is Nederland aan de beurt. Het was al druk bij de schaatswinkels vanwege de voorspelde kou. Iedereen komt graag beslagen ten ijs. De vraag gaat al op: It giet oan?

Wat in ieder geval doorging na de kerstvakantie op maandagochtend waren de scholen. Mijn voornemens om luchtiger te leven en vaker op tijd te komen werden direct ’s ochtends op de proef gesteld. Op de fiets dacht ik aan elke schooldag die dit jaar weer komen gaat en de lange adem die daar voor nodig is om de kinderen netjes op tijd op school te krijgen. Als ik vervolgens buiten (deze lange) adem op school aankom, zie ik dat meer ouders dezelfde voornemens hadden…Gewoonten en patronen zijn nu eenmaal moeilijk te doorbreken.

Bij mijn patiënten zie ik dit terug in hun wil (afwijkende) mondgewoonten af te leren. Vooral open mondgedrag en mondademen. Nu komt dit vast niet uit de lucht vallen, maar de tongpositie is erg belangrijk bij het ademen. Als anatomie de oorzaak is wanneer een tong niet omhoog kan naar het gehemelte, door een te strakke tongriem, is het moeilijk om goed door de neus te ademen en de mond dicht te houden. Als het door een gewoonte komt zoals bijvoorbeeld de duim of speen, is dit weer moeilijk af te leren voor een betere tongpositie. Geen enkele tong kan door huid of rubber heen. Als het geen zuigbehoefte meer is bij baby’s, is het nu eenmaal gewenning. Ik hoop dat tijdens de afgelopen feestmaand veel spenen zijn meegenomen door de Sint of Kerstman naar Spanje of Finland. Als de speen eenmaal weg is, gaan tanden vaak als sneeuw voor de zon, weer rechter staan.

Van een goed gebit en neusademhaling krijg je letterlijk én figuurlijk meer lucht. Je slaapt beter met een goede ademhaling. En na een goede nachtrust ziet de wereld er vaak beter uit (en in de winter hopelijk witter). Elke ochtend beginnen we weer vol goede moed aan onze goede voornemens: “Op tijd komen, rustiger aandoen, gezonder leven en meer lezen.” Wellicht een goede boekentip om in één adem uit te lezen: “ Het nieuwe ademen”, van James Nestor. Immers volgens Pythagoras: “Zijn woorden de adem van de ziel”.

Ik wens iedereen een opgelucht en fris 2024 toe!

Herfst

• oktober / 2023

De herfst is de tijd van verandering. De bladeren veranderen van kleur, de temperatuur wordt lager en de dagen worden korter. Niet alleen de natuur verandert, maar we zien veranderingen overal terug. Verandering kan goed zijn, maar is vaak ook lastig. Zeker als het om gewoonten gaat die al langdurig aanwezig zijn.

Ik word elke dag omringd door gewoonten. Die van mijzelf, mijn kinderen en die van mijn patiënten. Sommige leuk en sommige irritant. Gewoonten doen we vaak af “als macht der gewoonte”. Om ze te kunnen veranderen is het belangrijk om te beseffen dat het afleren tijd kost. Men zegt wel jong geleerd, oud gedaan. Baby’s worden inderdaad geboren met verschillende reflexen en weten ze al hoe ze moeten zoeken, zuigen en slikken. Ze hebben geen motivatie nodig of een radicale verandering in levensstijl. Ze doen het gewoon en leren zichzelf dingen aan of juist weer af.

In de kliniek zien we steeds meer kinderen en volwassenen. Ook bij deze patiënten wil je soms (afwijkende) mondgewoonten veranderen, omdat deze gewoonten of bewegingen negatieve gevolgen hebben voor de gebitsstand, het spreken, het gehoor en de gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan mondademen, afwijkend slikken en kauwen en duim- en vingerzuigen (en spenen). We hopen allemaal dat een quick fix helpt, waardoor deze gewoonten veranderen, stoppen of verbeteren. In de meeste gevallen dragen verschillende factoren bij aan ons gedrag en kan de oorzaak divers zijn: een hele puzzel dus. De uitdaging bij deze (mond)gewoonten is daarmee de zoektocht naar het ontbrekende stukje van de puzzel om te kunnen veranderen.

De puzzel is voor iedereen op elke leeftijd anders. Ons werk en de zorg in het algemeen zou daarom altijd maatwerk moeten zijn. Hierdoor neemt de kwaliteit van de zorg én het leven toe. Ook in de herfst van je leven kun je (mond)gewoonten afleren. Het kost misschien meer tijd, maar verbetert wel de kwaliteit van leven. “In de natuur heeft niets haast en komt toch alles af… “ (Lao Ze).

(Na)zomer

• augustus / 2023

Geen zomer zonder buien en niets is zo wisselvallig als het weer. Het weer is en blijft onvoorspelbaar en er bestaan geen enkele garanties. (Weers)verwachtingen kunnen soms positief en negatief uitpakken. Deze zomer trad ik dan ook vol verwachting tegemoet en bleek achteraf te variëren van heerlijk weer tot typische Hollandse buien en de zomerstorm, Poly.

Naast de weersverwachting, was ik zelf in verwachting en is mijn dochter eind juni geboren. In verwachting zijn voelde voor mij ook echt als ver en wachten.… En nu is de zomer, mijn zwangerschap en mijn zwangerschapsverlof in een zucht alweer voorbij…

Als je zwanger of in “verwachting” bent, weet je va tevoren niet wat je te wachten staat. Elke zwangerschap is anders en elk kind is anders. Nieuwsgierigheid naar hoe je kindje eruit ziet, ruikt, beweegt en in je armen is aan de orde van de dag. Echter moet je geduld hebben tot de bevalling je het antwoord brengt.

En geduld is niet mijn sterkste kant. Met een ongeduldig karakter én als moeder van vijf kinderen is “wachten” niet eenvoudig. In verwachting zijn, is wachten op dat wat komt. Maar met (vijf) kinderen weet je nooit wat er komen gaat. En als het dan allemaal een keer soepel loopt, is het enige wat ik kan denken, dat het “buiten verwachting” goed ging. Men zegt dat geduld een schone zaak is, maar alleen als je daar tijd voor hebt.
Ik las eens dat geduld niet alleen de mogelijkheid om te wachten is, maar vooral hoe we ons gedragen terwijl we wachten. Hoe ik mij gedroeg deze zwangerschap ging met ups and downs.
Met al die hormonen en extra kilo’s vind ik geduld nu eenmaal een stuk zwaarder “wegen” als je zwanger bent. Toen ik nog als tandarts in Friesland waarnam, leerde ik dat in het Fries “swier” niet alleen zwanger maar ook “zwaar” betekent. Ik vind dat de Friezen hiermee de spijker op de kop slaan. Het is soms ook gewoon zwaar om zwanger te zijn, te bevallen, een kindje te voeden, hoeveel moois je er ook voor terug krijgt.

En wat krijg je er inderdaad veel voor terug. Anne Frank formuleerde dit mooi: “wat geweldig dat niemand ook maar één moment hoeft te wachten met het verbeteren van de wereld.|” Dat is elke keer mijn hoop of verwachting als ik mijn eigen kinderen én mijn kleine patiëntjes zie. Zij maken die wereld allemaal mooier én een stukje beter. Naast het ontzwangeren ga ik deze nazomer daar graag mijn steentje weer aan bij dragen. Het minder “zwaar” maken voor moeders, maar vooral voor de kinderen met al het “geduld” van de wereld…;)

Lente

• april / 2023

De lente is de periode van verfrissing, opruimen, nieuwe energie en een nieuwe start. In de donkere wintermaanden zitten we het liefst warm en knus binnen en trekken we ons terug in onze eigen cocon. De lente nodigt uit om naar buiten te komen, op te ruimen en het (zon)licht te zien. De lente voelt als hét seizoen om te dromen en zaadjes met nieuwe ideeën te planten, zodat die kunnen gaan groeien. Naast de fysieke groei die ik momenteel ervaar sinds ik in mijn derde trimester ben beland, voel ik me toch meer een rups dan een vlinder. Gelukkig merk ik deze lente dat ik dit als minder “zwaar” ervaar.

Verfrissend was voor mij persoonlijk de officiële opening van het Tongriem Instituut. Nieuw (wetenschappelijk)onderzoek doen én dit delen met collega’s vind ik heerlijk om zo buiten mijn eigen werkbubbel te treden en weer inspiratie op te doen voor nieuw onderzoek. Buiten de gebaande paden gaan helpt bij een frisse blik en wiedt meteen het onkruid!

Het opruimen is door de grote voorjaarsschoonmaak thuis begonnen met uitzoeken welke babyspullen er nog waren en welke nog nodig zijn. Het opruimen van het (online) archief werkt een stuk sneller (á la Marie Kondo). Waar weemoed aan de babytijd van mijn andere kinderen het opruimproces vertraagt, versnelt één klik “leeg prullenmand” het opschonen van mijn laptop. Mijn laptop ziet er dan in een oog opslag opgeruimder uit dan de babykamer…

Nieuwe energie krijg ik door meer (zon)licht en het buitenleven wat uit zijn winterslaap ontwaakt. Er komt weer kleur in de natuur, zeker met alle bloesem om ons heen wat naar mijn idee de confetti van de natuur is. Zorgen smelten als sneeuw voor de zon en ondanks de zwangerschapshormonen is er af en toe weer een zonnetje in huis (als ik in het zonnetje word gezet;) ).

De nieuwe start zie ik meer voor de zomerperiode. Een nieuw gezinslid zorgt weer voor een nieuw hoofdstuk. Eén die ik zelf zal moeten schrijven en die puur op gevoel wordt gecreëerd zonder enig wetenschappelijk fundament. Juist fijn, dat de natuur uiteindelijk altijd zijn eigen tempo bepaalt. Het gras groeit immers niet harder door eraan te trekken…mijn buik echter wel, zonder eraan te trekken!

Winter

• januari / 2023

Een nieuw jaar, een nieuw begin, een nieuwe start, een schone lei. In december blikken we vaak terug om vervolgens een blik vooruit te kunnen werpen op een jaar vol met nieuwe plannen en dromen. De beste zorg leveren en patiënten vooruit helpen is iets wat elk jaar hoog op de agenda staat. Dit geldt ook voor het groeien van onszelf als zorgprofessional. Wat verandert er dan het komende jaar?

Betreffende een terugblik, was 2022 het jaar van een eigen plek. Na een toenemende stroom patiënten uit binnen- en buitenland werd het de hoogste tijd om te proberen deze patiënten te helpen door een praktijk in te richten op hoe wij zorg willen verlenen. Bereikbaarheid en toegankelijkheid vinden we zeer belangrijk en waar nodig altijd een helpende hand te bieden. Dit bleek het afgelopen jaar op de valreep nog tijdens de kerstborrel. Een ouder kind kwam met een bloeding binnen na het buiten spelen. We wilden zeker weten dat het niet kwam door onze behandeling (van meer dan een week geleden). Zodoende werd er in een glitterjurk op hakken, met make-up en een uitermate verzorgd kapsel, gekeken wat er aan de hand was. Er was geen dresscode voor echte spoed. Gelukkig kwam het inderdaad niet door onze eigen behandeling en ging het om een speelongeluk. Nu konden we voor deze jongen andere zorgprofessionals inschakelen om deze spoed te verhelpen. Verantwoordelijkheid nemen en hulp bieden geldt 365 dagen per jaar.

Tot slot na dit terugblikken, kijk ik nu liever vooruit. 2023 zal het jaar zijn waarin naast de Tongriem Kliniek ook het Tongriem Instituut een eigen plek zal krijgen. In dit Instituut zal kennis, wetenschap, scholingen tussen de verschillende soorten zorgprofessionals samenkomen. Een toegankelijk kennisplatform voor iedereen. Vooruitgang gaat altijd gepaard met kennis en kennis is veel leuker als je het kunt delen. Ik geloof dat kennis cruciaal is om verder te kunnen groeien en beter te kunnen samenwerken. Wat ook verder zal groeien het aankomende half jaar is het baby’tje in mij. Die groeit als kool.  Na het terugkijken, vooruit kijken, zal naar beneden kijken hierdoor lastiger worden. De patiëntenzorg zullen mijn collega’s ter zijner tijd overnemen. Echter tot die tijd én ook na die tijd, zal ik er geen gras over laten groeien om de plannen en dromen voor dit jaar uit te laten komen!

Herfst

• oktober / 2022

Verhuizen

Veel mensen, waaronder ikzelf, vinden het lastig om te verhuizen. Het afscheid nemen van iets moois, waar je veel van hebt genoten is niet altijd even gemakkelijk. De eerste stap is altijd het moeilijkste, het plan. Het idee om te vertrekken en iets achter te moeten laten. Dat moment is moeilijk, omdat je niet weet wat de toekomst zal brengen. Tegelijkertijd is deze beslissing inmiddels in je hoofd onvermijdelijk en onomkeerbaar geworden. Het is een illusie te denken dat je ergens controle over hebt, dus is het beste wat je kan doen is loslaten en je mee laten drijven op de stroom van de chaos en de bijbehorende rommel die bij een verhuizing komt kijken. Maar dat is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. De Chinese filosoof Lao Tse zei al: “Als je iets wilt pakken, moet je het heel even loslaten. Als je iets wilt loslaten, moet je het heel even pakken.”

Een idee gaan uitwerken is het verleden naar het heden verhuizen ten behoeve van een nieuwe toekomst. Verhuizen naar een nieuwe plek is het begin van een nieuwe start en de afsluiting van dit hoofdstuk. De vorige hoofdstukken waren de afgelopen 15 jaar heel uiteenlopend, maar het doel om de Tongriem Kliniek nog verder te ontwikkelen en multi-disciplinair te laten functioneren staat als een huis…

Als je gaat verhuizen heb je hoe dan ook hulp nodig. Véél hulp. Ik had de Tongriem Kliniek niet zonder mijn familie, vrienden en collega’s kunnen neerzetten zoals het nu staat: “als een huis.” Ik wilde de kwaliteit van zorg kunnen blijven garanderen en waar mogelijk verbeteren. Inmiddels kan ik nu, na 2 maanden, terugkijken en zien dat het gelukt is. Met een kinder- manueeltherapeut, nieuwe lactatiekundige en extra secretariële ondersteuning voelt het compleet. Ik geniet nu volop van deze mooie warme herfst en het idee van nieuwe avonturen die komen gaan. De herfst is de lente van de winter. (H. De Toulouse-Lautrec). Op naar een nieuw seizoen en een nieuw hoofdstuk…

Zomer

• juni / 2022

On the move…
 

Deze zomer is de Tongriem Kliniek volop in beweging. Achter de schermen wordt druk gewerkt aan de verhuizing naar de nieuwe locatie. Deze locatie is één straat verder, zodat het binnen ons eigen straatje past. Na de zomervakantie kunnen we de patiënten gerichter helpen en nog meer zorg op maat leveren.
 

“Zorg op maat”, is dat niet waar we altijd heen moeten in de zorg? Patiënt en dokter stellen het maatwerk samen op, zodat iedereen de juiste en passende zorg ontvangt. Echter als er veel verschillende (zorg)specialisten betrokken zijn bij een patiënt, is het maatwerk niet zo eenvoudig. Elke zorgverlener zoekt vaak binnen zijn/haar eigen straatje. In de Tongriem Kliniek merken wij op dat collega’s uit de verschillende disciplines onze Kliniek steeds beter weten te vinden als zij tegen mogelijke tongriem problematiek aanlopen. Wij zijn altijd bereid tot intercollegiaal overleg.
Een kinderarts uit het UMCG belde om te overleggen over een patiëntje met een stollingsstoornis én een strakke tongriem. Verschillende lactatiekundigen uit het UMCG hadden al hulp geboden tijdens de kraamperiode, maar helaas bleek dit niet afdoende voor de langere termijn. Voor een andere operatieve ingreep werd het patiëntje opnieuw opgenomen en de KNO en Kaakchirurgie vonden de frenulotomie van de tongriem te gecompliceerd. De vraag was of wij naar het UMCG wilden komen om de ingreep dáár op locatie uit te voeren. Meerdere zorgverleners waren zich bewust van deze bijzondere situatie en de noodzaak om over te gaan tot handelen in plaats van een expectatief beleid te blijven voeren.
“Bewust zijn is alleen mogelijk door verandering en verandering is alleen mogelijk door beweging (A. Huxley).” Deze beweging maakten wij graag voor dit patiëntje en een collega. Socrates zei immers ook: “laat degene die de wereld in beweging wil zien komen, eerst zelf bewegen.”
 

Met die gedachte sprongen mijn collega en ik op de fiets. In de bakfiets hadden we alle apparatuur en instrumenten geladen. Na onze reguliere werktijd via de binnendoor routes naar het UMCG. Op locatie een kleine operatietafel gecreëerd direct aan het ziekenhuis bed zodat het infuus met stollingsfactoren op zijn plek kon blijven. Zo konden we het kleine patiëntje snel en effectief helpen, met de minste kans op complicaties aangaande de stolling.
Persoonlijk vind ik het een heel goed teken dat de drempel weg is om onze hulp te vragen wanneer dit nodig blijkt. Het feit dat een strakke tongriem voor voedingsproblematiek kan zorgen blijkt toch langzaam door te dringen binnen de zorg…
 

Voor nu dit lokale uitstapje per fiets. We gaan ons verder voorbereiden op de verhuizing (ook per fiets). ‘’Blijf in beweging en wees de verandering die je wilt zien in deze wereld (Ghandi).’’ We zien jullie na de zomer op onze nieuwe locatie!

Lente

• maart / 2022

Elk jaar is de lente weer een wonderlijk gebeuren. Alles wat verstopt was in de winter, komt in de lente naar boven. De dagen worden langer en het licht neemt toe. De lente voelt als een verfrissing, het naar buiten gaan, groeien, opladen en nieuwe dingen oppakken. De natuur komt weer in beweging en biedt inspiratie door zich continu te vernieuwen. Kortom de natuur is heel innovatief waar we nog veel van kunnen leren.
 

Dat ‘leren van de natuur’, noemen we ook wel biomimicry. De natuur wordt geïmiteerd om duurzaamheidsvraagstukken in onze samenleving op een andere manier aan te pakken. Veel product- en procesontwerpen ontlenen ideeën en principes aan voorbeelden uit de natuur. Al sinds het begin van de “moderne” geneeskunde hebben we al veel van de natuur overgenomen. We proberen dit ook terug te laten komen in onze behandelingen om de natuur een handje te helpen en tot een oplossing te komen voor de langere termijn. Ik vind het enorm inspirerend hoe biologen, designers, ingenieurs, organisatiedeskundigen en technici samenwerken om tot nieuwe duurzame oplossingen te komen in bouwprocessen. Vernieuwing en verduurzaming is waar de Tongriem Kliniek zich deze lente volop mee bezig houdt. De verhuizing van de Tongriem Kliniek komt dichterbij. In de winter was het nog plannen maken en een basis leggen. Nu begint de “knop” vorm te krijgen, zodat deze straks kan bloeien. Keuzes maken hoe en waar te vernieuwen en verduurzamen, is niet gemakkelijk. Als ik kijk naar hoe de natuur dingen oplost en hoe wij mensen dat (met technologie) doen, dan is daar nog een enorme discrepantie. De natuur is een meester in het besparen van energie en materiaal. Ze neemt de tijd voor haar oplossingen en maakt gebruik van haar informatie en structuur bij de oplossingen. Wij doen vaak precies het tegenovergestelde. Verstandige keuzes die in lijn liggen met de natuur kunnen het leven van een mens laten opbloeien. Schadelijke keuzes die niet in lijn liggen met de natuur kunnen afbreken. Potentie en groei komen niet op gang en kunnen zelfs worden afgeremd.
 

Toen ik daar bij stil stond, realiseerde ik mij dat een (ver)bouwproces goed is om naar de natuur en de menselijke natuur te kijken. Meer denken volgens de natuur levert een samenleving op die welzijn en een gezonde omgeving vooropstelt in plaats van oneindige groei. Als (tand)arts, patiënt maar ook als consument kun je proberen zo natuurlijk mogelijke keuzes te maken door te kiezen voor producten en processen die de omgeving voeden in plaats van afbreken. En dat hoef je gelukkig niet helemaal 100 procent goed te doen. De natuur maakt ook fouten. We gaan het 1 juli zien, waar de natuur ons heeft gebracht…in elk geval op de Ubbo Emmiussingel 33 in Groningen.